Dzień Praw Człowieka (ang. Human Rights Day) to święto obchodzone corocznie 10 grudnia, ustanowione w 1950 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
Przyjęta 10 grudnia 1948 roku w Paryżu przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Powszechna Deklaracja Praw Człowieka formalnie uznała prawa człowieka za jeden z priorytetów społeczności międzynarodowej stając się źródłem inspiracji dla wielu traktatów międzynarodowych. Jest ona zbiorem praw człowieka i zasad ich stosowania.
Współcześnie mianem pojęcia praw człowieka określa się podstawowe prawa, które przysługują każdemu człowiekowi od momentu narodzin aż do śmierci bez żadnego wyjątku – niezależnie od jego pochodzenia, koloru skóry, narodowości, płci, religii czy wyznawanych poglądów. Wynikają one z przyrodzonej godności człowieka, którą utożsamiana się z pojęciem człowieczeństwa. Prawa człowieka występują wyłącznie w relacjach jednostki z państwem. Ich podmiotem jest pojedynczy człowiek.
Każdy z nas ma prawo do wolności, do wolności wypowiedzi oraz prawo do podejmowania decyzji, które mają wpływ na nasze życie. Wszyscy mamy prawo do życia wolne od wszelkich form dyskryminacji. Mamy prawo do prywatności i sprawiedliwości. Te prawa dotyczą każdego z nas.
Pomimo jednak znacznych postępów, podstawowe zasady Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka są wciąż wystawiane na próbę na całym świecie. Obchodzony 10 grudnia każdego roku Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka w sposób szczególny poświęcony jest orędownikom praw człowieka na całym świecie, którzy dążą do zapewnienia ochrony własnych praw oraz praw innych i wkładają wiele wysiłku w działania zapewniające przestrzeganie ich na co dzień.
Jako ewenement na skalę europejską w Policji polskiej od 2004 roku działają policyjni Pełnomocnicy ds. ochrony praw człowieka, których głównym zadaniem jest propagowanie praw człowieka i dbanie o przestrzeganie standardów ich ochrony w jednostkach Policji.
Dzień praw człowieka to szczególny zatem czas dla każdego funkcjonariusza Policji w uświadomieniu sobie znaczenia ustawowego obowiązku poszanowania i ochrony praw i wolności człowieka.
Art. 14 pkt. 3 ustawy z dnia 6 kwietnia o Policji - „Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka”. Policjant wykonując czynności służbowe ingeruje przecież w prawa i wolności człowieka. Działając zgodnie z prawem na podstawie ustaw, policjant ma uprawnienie do tej ingerencji. Na przykład zatrzymanie osoby jest ingerencją w jedno z praw człowieka - prawo do wolności. Jednak prawa człowieka nie wykluczają podejmowania przez Policję nawet najbardziej dolegliwych działań, ale zobowiązują, aby działania policjanta były realizowane na podstawie i w granicach przepisów prawa.
Dzień Praw Człowieka to święto, które adresowane jest do każdego z nas. Nie bójmy się zatem zareagować w obronie godności ludzkiej czy praw człowieka, jeśli zostały one naruszone.
Tekst: mł. insp. Agata Malinowska
