Ukryte perły. Gdzie szukać zielonego luksusu na zachodnim Mazowszu?

Zachodnie pasmo Mazowsza to unikalny na skalę europejską szlak Miast-Ogrodów i historycznych rezydencji. Od arystokratycznego Milanówka, przez elegancki Komorów, aż po spektakularne rewitalizacje w Pruszkowie; są to miejsca, które uczą nas, jak łączyć zabytkową zieleń z nowoczesnym stylem życia. Jeśli szukasz inspiracji do projektowania ogrodu lub planujesz weekendowy spacer z dala od tłumów, te adresy musisz znać.

Arystokracja wśród drzew: Milanówek i Brwinów

Podczas gdy Podkowa Leśna to leśna dzikość, Miasto-Ogród Milanówek oferuje lekcję elegancji. Tutejszy układ urbanistyczny, wpisany do rejestru zabytków, to galeria sztuki ogrodowej pod gołym niebem. Warto zwrócić uwagę na Zespół willowo-parkowy „Turczynek”. Choć same wille czekają na lepsze czasy, otaczający je park leśny to doskonały przykład, jak starodrzew (głównie dęby – pomniki przyrody) może tworzyć ramy dla architektury.

Z kolei Park Miejski w Brwinowie to prawdziwa gratka dla miłośników botaniki. W odróżnieniu od typowych parków leśnych, ma on charakter ogrodu botanicznego. Znajdziemy tu rzadkie gatunki drzew i precyzyjnie zaprojektowany układ wokół stawu. To lekcja dla właścicieli ogrodów: różnorodność gatunkowa nie musi oznaczać chaosu, jeśli jest wpisana w czytelne ramy alejek.

Dla szukających artystycznych inspiracji obowiązkowym punktem jest Willa Waleria w Milanówku. Park rzeźb, który tam powstaje (pod opieką MCK), pokazuje, jak sztuka współczesna (site-specific art) może ożywić zabytkową przestrzeń, nie dominując jej.

Komorów: Woda i Aleje

Jeśli marzysz o ogrodzie z rozmachem, pojedź do Miasta-Ogroda Komorów. To tutaj zachował się historyczny układ urbanistyczny z dużą ilością zieleni wysokiej. Kręgosłupem tego założenia jest Aleja Starych Lip (pomnik przyrody) oraz Aleja Topolowa – przykłady na to, jak potężne drzewa budują prestiż i “sufit” całej dzielnicy.

Sercem rekreacyjnym jest tu Zalew Komorowski na rzece Utracie. To lekcja inżynierii krajobrazu: zbiornik retencyjny, który pełni funkcję przeciwpowodziową, stał się jednocześnie najatrakcyjniejszym terenem spacerowym. Warto podpatrzeć, jak naturalne brzegi rzeki Utraty łączą się tu z urządzoną zielenią przy zaporze.

Nowe życie glinianek i pałaców

Nie samą historią żyje region. Park Mazowsze w Pruszkowie (Żbików) to dowód na to, że nawet trudny, poprzemysłowy teren można zamienić w perełkę. Zrewitalizowane glinianki stały się parkiem rekreacyjnym, gdzie woda łączy się z nowoczesną infrastrukturą. To inspiracja dla tych, którzy mają działki o trudnym ukształtowaniu terenu – skarpy i doły mogą stać się atutem, a nie problemem.

Na drugim biegunie leży Zespół Pałacowo-Parkowy w Młochowie. Ogólnodostępny park z klasycystyczną Oranżerią to idealne miejsce na piknik w stylu “slow life”. Rozległe trawniki, stawy i starodrzew tworzą tu atmosferę wielkopańskiej rezydencji, dostępnej dla każdego.

Podobnie działa Park w Regułach – zrewitalizowany park dworski, który stał się centrum życia lokalnej społeczności i miejscem imprez plenerowych, udowadniając, że historyczna zieleń świetnie znosi współczesne użytkowanie.

Edukacja przez zieleń

Warto też zajrzeć do miejsc, które łączą kulturę z naturą w skali mikro. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego w Pruszkowie zarządza ogrodem tematycznym. To świetny przykład ogrodu edukacyjnego, gdzie rośliny opowiadają historię miejsca.

Z kolei Park Ołtarzewski w Ożarowie Mazowieckim zachwyca zachowanym układem alejowym, przypominając, że prosta linia drzew to jeden z najsilniejszych środków wyrazu w architekturze krajobrazu.

Co z tego wynika dla Twojego ogrodu?

Szacunek dla starych drzew: Milanówek i Komorów uczą, że jedno stare drzewo jest warte więcej niż dziesięć nowych nasadzeń. Projektując dom, walcz o każdy dąb czy lipę na działce.

Woda ma znaczenie: Niezależnie czy to wielki Zalew Komorowski, czy stawy w Brwinowie to woda zawsze buduje mikroklimat.

Łączenie funkcji: Park Mazowsze pokazuje, że miejsce może być dzikie i uporządkowane jednocześnie. Wydziel w ogrodzie strefę “naturalną” i strefę “salonową”.

Mazowsze Zachodnie to wielka, zielona mozaika. Warto zjechać z głównej trasy, by odkryć te miejsca na nowo.

Artykuł partnera powstał przy współpracy z Izabelą Linke-Sierańską, mgr inż. architektury, inspektorem nadzoru terenów zieleni SITO, właścicielem Pracowni architektury krajobrazu „W Ogrodzie”, ul. Powstańców 30, 05-800 Pruszków. https://w-moim-ogrodzie.pl/

Tekst: Izabela Linke-Sierańska