W Polsce tylko część zadań lokalnych i regionalnych jest realizowana przez agendy administracji rządowej, które bezpośrednio (hierarchicznie) podlegają Radzie Ministrów, Premierowi bądź poszczególnym ministrom. Zasadnicza część zadań administracyjnych, niemająca znaczenia ogólnokrajowego, jest realizowana przez samorząd terytorialny. Czynią to organy samorządowe, które są podporządkowane odpowiedniej wspólnocie lokalnej (gminnej, powiatowej) bądź regionalnej (wojewódzkiej) i które reprezentują jej interesy.
Art. 163 Konstytucji RP stanowi, że „Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych”.
Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje w Polsce trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego:
- samorząd gminny
- samorząd powiatowy
- samorząd województwa
Wybory 27 maja 1990 były pierwszymi w pełni wolnymi wyborami w Polsce, po II wojnie światowej i były to właśnie wybory samorządowe. To nie tylko ważne wydarzenie w historii polskich samorządów, ale też kluczowe, z perspektywy demokratycznej transformacji po roku 1989 i upadku komunizmu. W miastach, miasteczkach i wsiach – po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat decydowaliśmy o przyszłości naszego kraju w sposób wolny i niczym nie skrępowany.
Dziś świętując 30-lecie polskiej samorządności mamy okazję podsumować co się nam udało, co można poprawić i jak samorządy powinny reagować na zmieniającą się sytuację i wyzwania, jakie stawia przed nami codzienność. Z całą pewnością mogę stwierdzić, że były to trzy dekady ogromnej pracy mieszkańców i samorządowców, którzy nie zaprzepaścili możliwości decydowania o najbliższym otoczeniu i tworzą swoje nowoczesne i przyjazne Małe Lokalne Ojczyzny.
