Krzysztof Rymuza Starosta Pruszkowski oraz Paweł Makuch Prezydent Miasta Pruszkowa zapraszają mieszkańców Powiatu Pruszkowskiego do udziału w wydarzeniach organizowanych w ramach obchodów 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Pierwsza część uroczystości rozpocznie się tradycyjnie 1 sierpnia br. o godz. 17:00 przy ul. Waryńskiego 1 w Pruszkowie, przy tablicy poświęconej pracownikom Elektrowni Okręgu Warszawskiego zamordowanym w latach II wojny światowej, gdzie nastąpi złożenie wiązanek i wieńców.
Kolejna część obchodów odbędzie się tego samego dnia o godz. 18:00 na terenie parku Potulickich przy Pałacu ślubów. Gdzie od tej godziny dostępna będzie przygotowana przez Muzeum Dulag 121 wystawa planszowa „Solidarność i wsparcie” opowiadająca o zakrojonej na szeroką skalę akcji pomocowej wygnanym z Warszawy, w którą w okresie od początku sierpnia 1944 r. do końca pierwszej połowy 1945 r. zaangażowało się tysiące osób, wśród nich przedstawiciele legalnie i konspiracyjnie działających organizacji pomocowych m.in.: Rady Głównej Opiekuńczej, Armii Krajowej, Polskiego i Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, zakonów i parafii, a także tysiące wolontariuszy. Pomoc organizowana była wszędzie tam, gdzie trafiali wygnani z Warszawy, a więc w obozach przejściowych w Pruszkowie (a od października 1944 roku także w obozach w Piastowie i Ursusie), w miasteczkach i wsiach południowo-zachodniego rejonu podwarszawskiego (m.in. Pruszków, Piastów, Komorów, Milanówek, Podkowa Leśna, Brwinów), a także na terenie Generalnego Gubernatorstwa, gdzie zsyłano wypędzonych ze stolicy niezdolnych do pracy przymusowej: ludzi starych i chorych, okaleczonych w Powstaniu Warszawskim i kobiety z małymi dziećmi. Według danych szacunkowych liczba wywiezionych do Generalnego Gubernatorstwa wynosić mogła nawet 350 tyś. osób.
Mottem wystawy „Solidarność i wsparcie” jest cytat z „Raportu z oblężonego miasta” Zbigniewa Herberta: „i jeśli Miasto padnie a ocaleje jeden / on będzie niósł Miasto w sobie po drogach wygnania”. Wypędzona w 1944 r. przez niemieckie oddziały z domów ludność cywilna Warszawy – wedle różnych szacunków od 390 tys. do 650 tys. osób – niosła w sobie miasto, a od pierwszych miesięcy 1945 roku podjęła trud jego odbudowy. Podczas wygnania nie pozostawiono ich jednak samym sobie. W akcję pomocową dla wypędzonych zaangażowanych było kilkanaście, może nawet kilkadziesiąt tysięcy osób, w tym liczni pracownicy instytucji oraz wolontariusze niosący pomoc w odruchu serca i z poczucia solidarności z pokrzywdzonymi.
Założeniem wystawy „Solidarność i wsparcie” jest oddanie hołdu i przywrócenie pamięci wszystkich, którzy wykazali się solidarnością z wypędzonymi i okazali im wsparcie, oferując ciepły posiłek, zapraszając do swoich domów na nocleg, udzielając pomocy medycznej i duchowej. Solidarność i wsparcie – nawet jeśli wyrażały się one jedynie podaniem kromki chleba potrzebującemu – uważamy za postawy zasługujące na pamięć.
Wystawa „Solidarność i wsparcie” na 20 planszach w syntetycznej formie przedstawia kolejne etapy wypędzenia ludności cywilnej Warszawy podczas Powstania Warszawskiego i po jego zakończeniu, ukazując je w perspektywie pomocy, z jaką wypędzeni spotykali się na każdym z nich.
Plansze wystawowe są bogato ilustrowane zarówno materiałami źródłowymi: fotografiami oraz skanami dokumentów, jak i autorskimi mapami i wykresami, ukazującymi przebieg i skalę ówczesnych wydarzeń. Towarzyszy im narracja historyczna uzupełniona cytatami z raportów organizacji pomocowych oraz fragmentami relacji świadków historii. Tok narracji podzielony jest na cztery główne części. Część pierwsza poświęcona jest zarysowaniu kontekstu. Opowiada o losach ludności cywilnej w Powstaniu Warszawskim oraz historię przymusowego wyjścia z Warszawy: jego skalę, przebieg i drogi, którymi wypędzeni docierali do obozów przejściowych w Pruszkowie, Ursusie i Piastowie. W części drugiej szczegółowo omówione są warunki, jakie panowały w obozie Dulag 121, jego filiach w Ursusie i Piastowie, oraz pomoc zorganizowaną przez polski personel zatrudniony w obozie: działalność kuchni obozowej i personelu medycznego. Część trzecia dedykowana jest akcji pomocowej zorganizowanej w Pruszkowie i okolicznych miejscowościach: Piastowie, Brwinowie, Komorowie, Podkowie Leśnej, Milanówku itd. W ostatniej części przedstawione zostały formy pomocy i organizacje, które wspierały Warszawiaków wysłanych z Pruszkowa na teren Generalnego Gubernatorstwa.
Autorami scenariusza wystawy „Solidarność i wsparcie” są: Aleksandra Wojda, Maciej Boenisch i Małgorzata Bojanowska – pracownicy Muzeum Dulag 121. Projekt graficzny przygotował Łukasz Kubacki.
Na Placu Jana Pawła II zostanie również odtworzony z głośników koncert pn. „Powstanie Warszawskie w pieśni i w piosence”.
